"Stroke" ภัยเงียบที่ต้องรู้จัก: วิธีสังเกตอาการ ปัจจัยเสี่ยง และการป้องกัน

โรคหลอดเลือดสมอง หรือ Stroke ถือเป็นสาเหตุการเสียชีวิตและพิการอันดับต้นๆ ของคนไทย มันคือภาวะฉุกเฉินที่สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคนอย่างไม่ทันตั้งตัว แต่ข่าวดีคือ เราสามารถลดความเสี่ยงและรับมือกับมันได้หากมีความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้อง บทความนี้จะพาคุณไปเจาะลึกทุกแง่มุมของโรค Stroke

Stroke คืออะไร?

Stroke คือภาวะที่สมองขาดเลือดไปเลี้ยงอย่างกะทันหัน ทำให้เซลล์สมองตายและสูญเสียการทำงาน แบ่งเป็น 2 ประเภทหลัก:

1. หลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตัน (Ischemic Stroke): พบได้บ่อยที่สุด (ประมาณ 80%) เกิดจากลิ่มเลือดไปอุดตันหลอดเลือดที่ไปเลี้ยงสมอง
2. หลอดเลือดสมองแตก (Hemorrhagic Stroke): เกิดจากหลอดเลือดในสมองเปราะบางและแตกออก ทำให้มีเลือดคั่งในเนื้อสมอง

สัญญาณเตือนอันตรายที่ต้องรู้: หลักการ B-E-F-A-S-T

นี่คือวิธีสังเกตอาการที่ง่ายและได้รับการยอมรับในระดับสากล:

B - Balance: สูญเสียการทรงตัว เดินเซ เวียนศีรษะรุนแรงเฉียบพลัน

E - Eyes: การมองเห็นผิดปกติฉับพลัน เช่น เห็นภาพซ้อน ภาพมัว หรือมองไม่เห็นไปครึ่งซีก

F - Face: ใบหน้าเบี้ยวครึ่งซีก สังเกตได้จากการยิ้มแล้วมุมปากตกข้างหนึ่ง

A - Arm: แขนขาอ่อนแรงครึ่งซีก ไม่สามารถยกแขนหรือขาข้างใดข้างหนึ่งค้างไว้ได้

S - Speech: พูดลำบาก พูดไม่ชัด พูดจาสับสน นึกคำพูดไม่ออก หรือไม่เข้าใจคำพูด

T - Time to call 1669: หากพบอาการข้อใดข้อหนึ่ง ต้องรีบเรียกรถพยาบาลฉุกเฉิน โทร 1669 ทันที อย่ารอให้อาการหายไปเอง

ทำไมต้องรีบ? เพราะ "Time is Brain"

ทุกนาทีที่สมองขาดเลือด เซลล์สมองจะตายไปนับล้านเซลล์ การรักษาที่รวดเร็ว (โดยเฉพาะภายใน 4.5 ชั่วโมงแรก) จะช่วยลดความเสียหายของสมองและเพิ่มโอกาสในการฟื้นตัว ลดความเสี่ยงที่จะเกิดความพิการถาวร

ปัจจัยเสี่ยงของโรค Stroke

ความดันโลหิตสูง: ปัจจัยเสี่ยงอันดับหนึ่ง!

1. โรคเบาหวาน
2. ไขมันในเลือดสูง
3. โรคหัวใจบางชนิด เช่น หัวใจเต้นผิดจังหวะ
4. การสูบบุหรี่
5. การดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณมาก
6. ความอ้วน และการขาดการออกกำลังกาย
7. อายุที่มากขึ้น และประวัติครอบครัว

เราจะป้องกัน Stroke ได้อย่างไร?

การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมคือหัวใจสำคัญ:

1. ควบคุมความดันโลหิต เบาหวาน และไขมันให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
2. รับประทานอาหารเพื่อสุขภาพ:ลดเค็ม ลดหวาน ลดมัน เพิ่มผักและผลไม้
3. ออกกำลังกายสม่ำเสมอ:อย่างน้อย 150 นาทีต่อสัปดาห์
4. งดสูบบุหรี่ และจำกัดการดื่มแอลกอฮอล์
5. จัดการความเครียดและพักผ่อนให้เพียงพอ
6. ตรวจสุขภาพประจำปีเพื่อค้นหาปัจจัยเสี่ยง

บทสรุป:

โรค Stroke เป็นเรื่องใกล้ตัวกว่าที่คิด การจดจำสัญญาณเตือน B-E-F-A-S-T และการรีบไปโรงพยาบาลให้เร็วที่สุดคือสิ่งสำคัญที่จะช่วยรักษาชีวิตและลดความพิการได้ ในขณะเดียวกัน การดูแลสุขภาพและควบคุมปัจจัยเสี่ยงตั้งแต่วันนี้ คือเกราะป้องกันที่ดีที่สุดจากภัยเงียบนี้